مسجد ایاصوفیه استانبول
ایاصوفیه (ترکی استانبولی: Ayasofya) یکی از جاذبه‌های گردشگری و
تماشایی شهر استانبول ترکیه است. مسجد ایاصوفیه با ۳ تا ۳٫۵
میلیون بازدیدکننده نشان می‌دهد که از نظر معماری، تاریخ و هنر
حرف زیادی دارد. در طول تاریخ به‌عنوان یک جامع مسیحی ارتدوکس،
کلیسای جامع کاتولیک رومی، مسجد عثمانی و یک موزه مورد استفاده
قرار گرفت. با داشتنی ظاهری خیره‌کننده و باشکوه در بالای لیست هر
گردشگری است.
معرفی مسجد ایاصوفیه
ایاصوفیه جزو بزرگ‌ترین بناهای تاریخی و مذهبی جهان است. در یک
بازه زمانی به‌عنوان بزرگ‌ترین کلیسای جهان نیز شناخته شد. ساخت
آن ۶ سال طول کشید و بیش از ۱۵۰۰ سال قدمت دارد. جالب است بدانید
که ایاصوفیه اول یک کلیسا بود سپس به مسجد و بعد از آن به موزه
تبدیل شد. این مکان از سوی سازمان یونسکو به‌عنوان میراث جهانی
ثبت گردید. ساختمان فعلی در سال ۵۳۲ میلادی در دوره امپراتوری
بیزانس بنا به دستور همسر امپراتور ژوستینین یکم، تئودورا بنا
می‌شود. با وجود ۱۰ هزار کارگر در طول شش سال و تحت‌نظر ۱۰۰ استاد
باشی در تاریخ ۲۷ آرالیک ۵۳۷ افتتاح شد. پس از فتح استانبول این
کلیسا به مسجد تغییر کاربری می‌دهد.
سلیمان اول برای اینکه این مکان باشکوه را به یک بنا برای
مسلمانان تغییر دهد؛ دستور داد نقاشی‌ها و نگارگری‌های مسیحی را
بپوشانند. در زمان مراد چهارم، دستور داده شد تا آیاتی از قرآن
کریم به خط مصطفی چلبی در دیوارها و سقف ایاصوفیه نوشته شود.
نام‌های الله، محمد، ابوبکر، عمر، عثمان، علی، حسن و حسین بر روی
صفحه‌هایی دایره‌ای‌شکل نوشته و دورتادور سقف ایاصوفیه قابل رویت
هستند. دیدن این لوحه‌ها در دورتادور مسجد حس دلنشینی را ایجاد
می‌کند. در زمان به قدرت رسیدن آتاتورک، ایاصوفیه به موزه تبدیل
شد. در سال ۲۰۲۰ با موافقت رجب طیب اردوغان، ایاصوفیه مجدداً به
مسجد تبدیل و پس از ۸۶ سال دوباره در این محل نمازجمعه برگزار شد.
تاریخچه مسجد ایاصوفیه
در این قسمت سعی داریم با توضیحی مختصر و مفید شما را با تاریخچه
مسجد ایاصوفیه آشنا کنیم. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر می‌توانید از
گوگل کمک بگیرید.
کلیسای اول
کلیسای اول به نام کلیسای بزرگ شناخته می‌شود. بنای ابتدایی در
زمان امپراتوری کنستانتین دوم و به روایتی کنستانتین کبیر بنا شد.
از کلیسای اول آثاری به جا نمانده است.
کلیسای دوم
در ۲۰ ژوئن ۴۰۴ حوادثی موجب وقوع شورشی بزرگ گردید. در طی این
شورش، کلیسای اول کاملاً آتش گرفت. تئودئوس دوم سپس دستور ساخت
کلیسای دوم را داد. اما پس از شورشی دیگر دوباره این کلیسا بسیار
تخریب شد. برخی از سنگ‌های مرمر کلیسای دوم از بین نرفت و هنوز هم
در مسجد ایاصوفیه موجود است.
کلیسای سوم (ساختمان فعلی ایاصوفیه)
پس از نابودی تقریبی کلیسای دوم در ۲۳ فوریه سال ۵۳۲ میلادی،
ژوستینین یکم دستور اولیه ساخت کلیسای سوم که بزرگ‌تر و باعظمت‌تر
بود را داد. بیش از ۱۰۰۰۰ نفر برای ساخت این بنا فقط هنگام ساخت
ابتدایی آن به کار گرفته شدند. در آن زمان به علت مواد ساختمانی و
طراحی‌های بی‌نظیر به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه تاریخ شناخته می‌شد.
کلیسای سوم در طول سال‌های متعدد توسط امپراطوری‌های متفاوت،
تکمیل و بازسازی می‌شود.
مسجد اول
هنگامی که ترکیه توسط ترکمان عثمانی تصرف شد؛ این کلیسا به مسجد
تغییر کاربری داد. در آن زمان کلیسا دوباره تخریب شده بود. همچنین
دارای نقش و نگاری بود که نمایانگر یک کلیسا بود. طی سال‌های
متعدد بازسازی شده و به آن شکل و شمایل اسلامی داده می‌شود. برای
مثال بعضی از تابلوهای موزائیک دارای تصویر عیسی مسیح با نوشتن
آیاتی از سوره نور پوشانده شده است.
موزه
مصطفی آتاتورک در سال ۱۹۳۵ این بنا را به موزه تبدیل می‌کند. برای
این کار فرش‌های مسجد را برداشتند و گچ روی موزائیک‌ها کندند. سپس
پس از سال‌ها، زیبایی این بنا جلوه‌گر شد و گردشگران زیادی را
به‌سوی خود جذب کرد.
مسجد دوم یا مسجد فعلی
در سال ۲۰۲۰ رجب طیب اردوغان با موافقت مجلس، فرمان تغییر کاربری
موزه ایاصوفیه به مسجد را امضا کرد. این اقدام رجب طیب اردوغان،
موجب کسب مخالفان زیادی از سراسر دنیا شده است.
معماری و بخش‌های مسجد ایاصوفیه
این بنا آن‌چنان باشکوه است که هنگام بازدید از آن نخواهید توانست
از آن چشم بردارید. گنبد، کوزه مرمر،ایوان غربی کلیسا (هشتی) و
مدخل، سرسرای بالا، لژ مخصوص ملکه و دَر مرمر از بخش‌های این مسجد
هستند. عظمت و شکوه این بخش‌ها و معماری ایاصوفیه بیشتر از آن
چیزی است که بتوان با ارقام و توصیف کردن از راه دور بیان کرد.
تمام این بخش‌ها از سنگ‌های زیبا و گران‌قیمت و موزاییک‌های بسیار
زیبا و باارزش پوشیده است. موزاییک‌ها در مسجد ایاصوفیه آن‌قدر
باارزش هستند که به انواع زیر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- موزاییک‌های در ورودی امپراتور
- موزاییک ورودی جنوب غربی
- موزائیک‌های محراب انتهای شرقی کلیسا
- موزائیک الکساندر (Alexander)
- موزائیک‌های ملکه زوئی
- موزائیک‌های کامننوس (Comnenus Mosaics)
- موزائیک دیزیز (Deesis Mosaic)
- موزاییک فضای سنگ‌فرش شمالی
بازدید از مسجد ایاصوفیه
ایاصوفیه در بخش اروپایی استانبول، در میدان ایاصوفیه قرار دارد.
تمام گردشگران به طور رایگان می‌تواند از مسجد ایاصوفیه بازدید
کنند. این مسجد در تمام روزهای هفته و ۲۴ ساعته گردشگر می‌پذیرد.
به علت اینکه در حال حاضر یک مسجد به شمار می‌رود؛ در آنجا سکوت
را رعایت کنید و پوشش مناسب داشته باشید. فقط هنگام نمازجمعه
دسترسی به برخی از بخش‌ها ممنوع می‌شود.
سخن آخر
امیدوارم توانسته باشیم به‌صورت جامع و مختصر در وب‌سایت دوباره سفر توضیح مختصری درباره
مسجد ایاصوفیه داده باشیم. این مسجد جزو بهترین جاذبه‌های گردشگری
استانبول است؛ بنابراین حتماً از آن بازدید کنید. با بازدید از
این بنای باشکوه یکی از زیباترین خاطرات را برای خود رقم بزنید.
دیدگاهتان را بنویسید