مقایسه سیستم های بازنشستگی ایران و ترکیه
به طور معمول شرایط کار در ترکیه همانند ایران ضوابط مشخصی دارد.
اکثر شهروندان برای کار و فعالیت در ترکیه نیاز به ویزای کار
خواهند داشت. حال پس از صدور مجوز کار از سمت وزارت کار کشور
ترکیه، قوانین بازنشستگی هم بر آن حاکم خواهد شد. البته سیستم
بازنشستگی در هر کشوری با کشور دیگر متفاوت بوده و هر کدام
معیارهای خاصی برای زنان و مردان در نظر دارند. با این حال در
صورت تمایل به اخذ شهروندی ترکیه و اطلاع از سیستم بازنشستگی این
کشور در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
مقایسه سیستم های بازنشستگی ایران و ترکیه
برای انجام تحلیل و مقایسه میان سیستم‌های بازنشستگی ایران و
ترکیه بهتر است چند جنبه کلیدی این سیستم‌ها را با هم مورد بررسی
قرار دهیم.
ساختار کلی
ساختار کلی سیستم بازنشستگی در ایران لایه‌های مختلفی را در بر
می‌گیرد. لایه اول آن تامین اجتماعی، لایه دوم صندوق‌های
بازنشستگی خاص، لایه سوم بیمه‌های تکمیلی و خصوصی هستند. هر کدام
پوشش خاصی را برای کارگران و بازنشستگان در نظر می‌گیرند. از
ویژگی‌های کلیدی این ساختار میتوان به سیستم عمدتاً دولتی و پوشش
گسترده با مشارکت محدود بخش خصوصی اشاره کرد. در حالی که ساختار
کلی سیستم بازنشستگی در ترکیه به لایه‌هایی نظیر بیمه تامین
اجتماعی اجباری، صندوق‌های بازنشستگی شغلی و طرح‌های پس‌انداز
داوطلبانه فردی تقسیم بندی می‌شود. ترکیه سیستم یکپارچه‌تری دارد،
در حالی که ایران دارای صندوق‌های متعدد با قوانین متفاوت است.
مشارکت بخش خصوصی در ترکیه بیشتر بوده، به ویژه در لایه‌های
تکمیلی، این مشارکت بیشتر به چشم می‌خورد.
سن بازنشستگی
سن یکی دیگر از مواردی است که در تفاوت بازنشستگی میان ایران و
ترکیه میتوان شاهد بود. مطابق با قوانین عمومی در ایران، مردان ۶۰
سال و زنان ۵۵ سال بازنشسته می‌شوند. حتی در بازنشستگی پیش از
موعد، زنان ۴۵ سال با ۲۵ سال سابقه و مردان ۵۰ سال با ۳۰ سال
سابقه امکان بازنشستگی دارند. مطابق با تغییرات اخیر بحث‌هایی
برای افزایش تدریجی سن بازنشستگی به ۶۵ سال برای مردان و ۶۰ سال
برای زنان بوده که هنوز به طور کامل قابلیت اجرا ندارد.
ترکیه در حال افزایش تدریجی و برنامه‌ریزی شده سن بازنشستگی بوده،
در حالی که در ایران هنوز این مرحله مورد بحث و برررسی است.
سن بازنشستگی در ترکیه برای زنان و مردان در حال یکسان سازی بوده،
اما در ایران همچنان تفاوت قابل توجهی وجود دارد. ایران شرایط
خیلی آسان‌تری برای بازنشستگی پیش از موعد و مشاغل سخت و زیان آور
در نظر گرفته است. این تفاوت‌ها نشان می‌دهد که ترکیه گام‌های
جدیدتری برای مقابله با چالش‌های جمعیتی و مالی سیستم بازنشستگی
بر می‌دارد، در حالی که ایران هنوز نیاز به اصلاحات جدی‌تری در
این زمینه دارد.
سابقه پرداخت حق بیمه
در ترکیه حداقل ۷۰۰۰ روز که تقریباً حدود ۱۹ سال و دو ماه شده،
پرداخت حق بیمه الزامی است تا فرد، واجد شرایط بازنشسته شود. این
بدان معناست که کارگران باید حداقل ۱۹ سال و دو ماه حق بیمه
پرداخت کرده باشند تا بتوانند درخواست بازنشستگی دهند. در ایران
نیز حداقل ۱۰ سال سابقه پرداخت حق بیمه مورد نیاز است تا افراد
بتوانند به بازنشستگی بروند. این بدان معنا است که کارگران باید
حداقل ۱۰ سال به طور مستمر حق بیمه پرداخت کرده باشند تا بتوانند
بازنشسته شوند.
منابع تامین مالی
از دیگر تفاوت‌های میان بازنشستگی در ترکیه و ایران منابع تامین
مالی است. بخش عمده‌ای از منابع در ترکیه از طریق بیمه‌هایی که
کارگران و کارفرمایان پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود. دولت ترکیه
نیز بخشی از هزینه‌های سیستم بازنشستگی را تامین کرده و بخشی از
درآمد هم از طریق سرمایه‌گذاری و منابع صندوق‌های بازنشستگی حاصل
می‌شود. حال بخش عمده‌ای از منابع در ایران، از طریق حق بیمه
همانند ترکیه حق بیمه‌های پرداختی کارگران و کارفرمایان تامین
خواهد شد.
همچنین در ایران صندوق‌های بازنشستگی متعددی وجود دارد که منابع
را جمع آوری و مدیریت می‌کنند. دولت ایران بخشی از کسری بودجه
صندوق‌های بازنشستگی را به وسیله کمک‌های دولتی تامین کرده،
همچنین درآمدهای نفتی به طور غیر مستقیم به تامین مالی سیستم
بازنشستگی کمک خواهند کرد. تفاوت اصلی بین دو کشور در این است که
سیستم ترکیه بیشتر بر مالیات‌های عمومی و کمک‌های دولتی متکی است،
در حالی که سیستم ایران بیشتر بر صندوق‌های بازنشستگی و درآمدهای
نفتی تکیه دارد.
پوشش تامین اجتماعی
پوشش تامین اجتماعی در ترکیه شامل بیمه بازنشستگی، خدمات درمانی،
بیمه بیکاری، بیمه از کار افتادگی و کمک هزینه زایمان می‌شود.
بیمه بازنشستگی در این کشور شامل پرداخت مستمری و بازنشستگی به
افراد واجد شرایط خواهد بود. حال پوشش تامین اجتماعی در ایران
شامل بیمه بازنشستگی، خدمات درمانی، بیمه بیکاری، بیمه از کار
افتادگی و کمک هزینه‌های زایمان است. به صورت کلی سیستم ترکیه
پوشش گسترده‌تر در زمینه خدمات درمانی و بیمه بیکاری ارائه
می‌دهد. به طور کلی کیفیت خدمات ارائه شده در ترکیه بالاتر از
سیستم تامین اجتماعی ایران است، در حالی که در ایران
صندوق‌های مختلف با قوانین متفاوتی وجود دارند.
مزایای توافقنامه همکاری تامین اجتماعی میان ایران و ترکیه
توافقنامه همکاری تامین اجتماعی میان ایران و ترکیه طی حکم ریاست
جمهوری در روزنامه رسمی ترکیه منتشر شد و به اطلاع تمامی شهروندان
رسید. طی این توافقنامه پرداخت حق بیمه در کشور مقابل منظور ایران
یا ترکیه حساب شده و امکانات درمانی برای هر کدام از شهروندان
قابل استفاده خواهد بود. این توافقنامه توجه بسیاری از
سرمایه‌گذاران و کارآفرینان را به خود جلب کرد. در نتیجه این امر
موجب شد تا در کشورهایی نظیر ایران یا ترکیه بتوان سرمایه‌گذاری
کرد و نگرانی از بابت حق سابقه بیمه نداشت. پرسنل ایرانی و حتی
کارآفرینان می‌توانند در کشور ترکیه در حد چهارچوب خاص از امکانات
درمانی استفاده کنند. سپس کشور ترکیه هزینه‌های درمانی را از بیمه
ذی‌ربط ایران دریافت نماید.
آیا امکان دریافت حقوق بازنشستگی همزمان از ایران و ترکیه وجود
دارد؟
مطابق با توافقنامه انجام شده میان ایران و ترکیه این مجوز صادر
شد تا افراد در صورت بازنشستگی در ایران و حق پرداخت بیمه در
ترکیه هر دو حقوق را دریافت کنند. با این قانون فردی در ایران ۲۰
سال سابقه حق پرداخت بیمه داشته باشد و به ترکیه برود و آنجا
مشغول کار شود، می‌تواند ۵ سال دیگر را در ترکیه پرداخت کرده و
ادامه حق پرداخت حق بیمه خود را آنجا داشته باشد. نکته جالب توجه
آنکه این فرد می‌تواند از ایران هم حقوق بازنشستگی دریافت کند.
کشور ترکیه این توافقنامه را علاوه بر ایران با ۳۵ کشور دیگر هم
منعقد نموده است.
میزان حقوق بازنشستگی در ترکیه
در ژانویه ۲۰۲۴ حداقل حقوق بازنشستگی در ترکیه به ۱۰ هزار لیر
افزایش یافت. این افزایش قابل توجه در راستای سیاست‌های دولت برای
مقابله با تورم بالا و حمایت از بازنشستگان بود. علاوه بر این
دولت اعلام کرد که حقوق بازنشستگی در طول سال متناسب با نرخ تورم
تعدیل خواهد شد. برای بازنشستگانی که بیش از حداقل حقوق دریافت
می‌کنند، افزایش‌های متفاوتی اعمال شد که بسته به میزان حقوق قبلی
آنها متغیر خواهد بود.
لازم به ذکر است که با توجه به نوسانات اقتصادی در ترکیه، این
مبالغ ممکن است در طول سال ۲۰۲۴ مجدد تغییر کند. همچنین ارزش لیر
ترکیه نسبت به ارزهای خارجی نیز عاملی است که بر قدرت خرید واقعی
بازنشستگان تاثیر فوق العاده‌ای دارد.
جمع بندی
شرایط بازنشستگی در کشور ترکیه متفاوت‌تر از ایران است. این تفاوت
به عواملی نظیر سن، بازنشستگی، میزان حقوق دریافتی، ساختار کلی،
سابقه پرداخت حق بیمه و منابع تامین مالی آن بستگی دارد. در این
مقاله سعی کردیم اطلاعات مفیدی در خصوص مقایسه سیستم‌های
بازنشستگی ایران و ترکیه خدمت شما ارائه دهیم. با این حال در
صورتی که به دنبال دریافت شهروندی ترکیه و اطلاع دقیق‌تری از
شرایط بازنشتگی در این کشور هستید می‌توانید با کارشناسان
الواپلای در ارتباط باشید.
دیدگاهتان را بنویسید